Elorrioko Txintxirri ikastola DBH3-4

Zeroz azpitik 130 gradutan gorde gorpuak etorkizunean bizitzara berriz ekartzeko. Horretan datza kriogenizazioa eta hori da egiten dutenen xedea eta itxaropena. Baina, funtzionatuko al du? Bihotza hil ondoren izoz daiteke gorpua, beti ere garunak bizirik, hau da, garuna martxan jarraitzeko gai izan behar da. Izozte honen intentzioa, gaixotasun zehatz batzuk dituzten pertsonekin erabiltzen hasi da, eta, gaixotasun haientzat irtenbide bat dagoenerako gorpua itzartzea da egin nahi dutena. Dagoeneko, badira hainbat lekutan, Estatu Batuetan eta Errusian, honelako lekuak aurki ditzakegula. Eta orain artean, badirela hainbat eta hainbat gorpu kriogenizatuta. Bideoa http://consalud.es/saludigital/admin/imagenes/tanques.jpg http://www.eitb.eus/eu/albisteak/gizartea/bideoak/osoa/4498074/bideoa-zertan-datza-kriogenizazioa/ http://criogenizacion.net/

Lehenik eta behin esan daiteke, kolore gorriz ikusten diren izarrak hotzen dauden izarrak direla, eta urdinak edo zuriak berriz, beroen dauden izarrak dira. Hasteko esan genezake, eguzkia baino ehunka aldiz astunagoak diren hidrogenoz osatutako m olekula-hodei batean duela jatorria izarrak. Grabitate indarraren ondorioz kolapsatu eta gero eta trinkoagoa egiten joango da. Bertan tenperatura eta presioa igo egiten dira, eta denborarekin materia gehiago elkartzen da. Momentu batean daukagun nahasketa hori argia ematen hasi eta azkenean izarrak sortuko da. Beste alde batetik, izarraren amaierako fasean, argizko bola hori konprimitzen hasiko da, eta tenperatua asko igotzen hasi. Bertan dauden hidrogeno atomoak berotzen hasiko dira eta gutxika hidrogenoa zen hori helio bihurtuko da. Izar hori guztiz helioz osatuta dagoenean hoztu egongo da eta denborarekin zabaltzen edo handiagoa egiten. Izar honek behar beste hotz duenean, berriz ere hasierako prozesua egingo du, hau da, txik

Azkenengo denboraldian, merkatuan hainbat produktu erretiratu egin dira. Horien artean, Samsung galaxy Note 7, hoverboard, Tesla Model S-a… Aparatu hauek sua hartzearen kausa, bateriaren gainkarga da. Etorkizunarentzako nahi ditugun teknologia berriak, leku gutxitan hainbat gauza sartu ahal izateko gaitasunak dituztenak dira, eta hau izan da arazoa. Aparatu baten bateria oso txikia izaterakoan, eta ahal duena baino lan gehiago egitea nahi badugu, bateria gainkargatuko da, eta kasu hauetan, aparatu horiek su hartuko dute. Iturria: El pais egunkaria

Smartphone bat (smartphone) duen edonork daki arazoa: 18 hilabete inguru ondoren, karga mantentzen  da denbora gutxiagoan, bateria degradatzen hasten da,  karga denbora oso luzea izan arren. Zientzialari talde batek prozesu berri bat garatu du superkondentsadore malgua, energia gehiago gorde eta sortzeko eta 30.000 aldiz kargatu daiteke  hondatu gabe. Ultracapacitors hauekin bateriak ordezkatu ditzakegu, gure telefono mugikorrak kargatzeko segundo batzuk tardaatuko genituzke eta ez aste bat baino gehiago. Degradazioa gabe 30.000 eguneko edo 80 urte inguru da.  Zientzialari asko dira nanomaterialen erabilera ikasten ultracapacitors hobetzeko, horiek ordeztuz, bateriak gailu elektronikoak lortuaz batekin. Konplikatua da arazoa,  energia litio-ioi-a supercapacitor batean sartzeko, supercapacitorea, askoz handiagoa izan beharko litzatekeelako.   http://noticiasdelaciencia.com/not/22254/mas-cerca-de-poder-recargar-el-telefono-movil-en-segundos-y-sin-degradacion-de-la-bateria-durant

Haizek zergartik du indarra? Haizea abiadura mugaezina duen indar bat da, berau airea mugimenduan hasten denean sortzen da. Haizearen indarra tenperatura aldaketek sortzen dute, haize beroa leku hotzetara joaten da, eta haize hotza leku beroetara horrela mugimendu bat sortuz eta indar bat eratuz.

Urte eta erdiz Nazioarteko Espazio Estazioan (ISSn) Marteren antzeko kondizioetan egon ondoren, Antartikako onddo batzuek bizirik irautea lortu dute baieztatzen dute ikertzaileek . Cryomyces antarcticus eta Cryomyces minteri ziren onddo horiek, eta, jakinarazi dutenez, hemezortzi hilabete muturreko kondizioetan igaro ondoren, onik zituzten zelulen % 60 kontzerbatu dute. Horrek adierazten digu marteko kondizioetan landareak bizi al direla. Informazio iturria: zientzia.eus

VR edo Virtual Reality Zer da errealitate birtuala? Errealitate birtualak sistema informatikoa da errealitatearen egoerak sortzen ditu. Baina ez dira benetako egoerak, ilusioak dira eta ordenagailuen barnealdean soilik daude.  Bi motatakoak izan daitezke: mundu birtuala sortzen da, benetazko objektuekin baina ordenagailuetan soilik daudenak. erabiltzailearen mugimenduak, benetazko mugimenduak proiektatzen dira mundu birtualean. Zeintzuk dira bere erabilerak? Erabilera ugari izan ditzake baina hauek dira garrantzitsuenak: beste garai bat simulatzeko, jende talde simulatzeko eta medikuntzan. Aintzinako objektu zatiekin, adibidez, objektu bera simlatu daiteke eta museo batean jarri, dagokion lekuan. Beraz, museo oso bat simulatu daiteke. Gizakiaren gorputzaren irudien bidez, gaixoaren 3D osatu daiteke, eta honek diagnostikoan lagunduko du. Behar denean ebakuntza bat simulatu daiteke, gertatu daitekeena aurreikusteko. Pertsona multzoen jarrera simulatu daiteke. Hau da, p

Metastasia, gantzen metabolismoari lotuta Tumoreen metastasiak gantzen metabolismoarekin zerikusia duela argitu du Bartzelonako ikerketa talde batek. Ikertzaileen arabera, minbizi zelulen ehuneko oso txiki batek baino ez du metastasia sortzeko ahalmena: % 1-% 5ek baino ez. Bada, orain jakin dutenez, haientzat gantza ezinbestekoa da. Bartzelonako Ikerketa Biomedikorako Institutuan egin dute ikerketa, eta han argitu dute metastasia eragiteko ahalmena duten zeluletan besteetan baino askoz ere gehiago espresatzen dela CD36 izeneko genea. Gene horrek kontrolatzen duen proteina gantz-azidoen errezeptore bat da; horrek erakusten du lotura zuzena dagoela gantzen eta metastasiaren artean.  Bestalde, proteinak metastasiarekin duen erlazioa ere garbia dela frogatu dute, saguetan egindako esperimentuetan: tumoreari CD36 genea gehituz gero, gaiztoa bihurtzen da eta metastasia eragiten du; aldiz, inhibituz gero, metastasia ia desagertu egiten da. Hori ikusita, ikertzaileak minbizi

Sateliteak  denbora luzez orbita berean irauteko espazioratzen dira, bertan daudenean zenbait eginkizun ezberdin bete ditzaketelarik, eginkizunaren araberakoa da hori dela eta daude hainbeste,  satelite artifizial motak nabarmenduz:( 10.000 baino gehiago) Satelite zientifikoak: Lehen klase honetako sateliteek orbitatzen ari diren objektuaren edota espazioko beste edozer gauza aztertu eta neurtzen dute, horretarako satelite hauen ekipamenduan neurketa eta kaptazio instrumentuak dira nagusi. Sputnik satelitea edota Hubbleespazio teleskopioa ditugu aipagarrienak. Esplorazio sateliteak: Aurrekoen oso antzekoak, lehen aldiz gehienbat beste planeta edo objektuak aztertzera bidaltzen diren sateliteak dira. Komunika zio sateliteak: Bi punturen arteko komunikazioa ahalbidetzen duen aparailua, gehienbat uhin elektromagnetikoen bidezko komunikazioak birbideratzen ditu planeta edo antzekoren baten gainazaletik urruti dagoen gainazaleko beste puntu batera edo espazioko beste norab

Genoma editatzeko CRISPR teknika pertsona bati aplikatu diote Txinako ikertzaile batzuek, biriketako minbizia tratatzeko . Teknika hori pertsonetan erabiltzen den lehenengo aldia da. Sichuan Unibertsitateko Lu You ikertzaileak zuzendutako taldeak saio kliniko bat jarri du martxan Mendebaldeko Txinako Ospitalean, CRISPR teknika erabiliz biriketako minbizia tratatzeko. Eta, lehenengo gaixoari urriaren amaieran txertatu zizkioten teknika horren bidez eraldatutako zelulak. Gaixoaren odoletik erauzitako PD-1 genea ezgaitu zuten CRISPR teknikarekin. PD-1 geneak linfozitoek erantzun immunologikoa ematea oztopatzen du , eta hain zuzen ere, hori baliatzen dute minbizi-zelulek ugaltzeko. Eraldatutako zelulak ugaritu eta berriz sartu zizkioten gaixoari. Espero dute PD-1 generik gabe, linfozitoek minbizi-zelulei erasoko dietela, eta, hala minbiziari aurre egiteko gai izango direla. Saioaren helburu nagusia eraldatutako T linfozitoak seguruak direla baieztatzea da. Iturria:  http:

PERNANDO AMEZKETARRA *Izenburua: Pernando Amezketarra *Idazlea: J.Ormazabal *Argitaletxea: Elkar Pernando Amezketara 1764. urtearen urriaren 10ean jaiotakoa, aita Joxe  Bengoetxea, Adunakoa eta ama Joxepantoni Altuna, Amezketakoa. 1790. urtearen maiatzaren 3an amezketar batekin ezkonduko da, Mari Joxepa Sagastumerekin, bederatzi seme eta alaba bat munduratuko ditu, eta Azentzin-txikia izeneko baserrian hilko da 1823.urteko uztailaren 9an. Pernando baserritarra ez ezik bertsolaria ere izango da. Gazte-gaztetatik bihurrikeriatan eta adarjotzen errege izango da, eta nahiz eta jende askok tontotzat hartu, bera izango da jendeari lezioak emango dizkiona eta jendea bere momentu txarretan animatuko duena. Nola egiten duen jakin nahi baduzu irakur ezazu!!! Niri istorio hau asko gustatu zait zeren eta berau oso barregarria iruditu zait eta bertan kontatzen duena oso entretenigarria da errez irakurtzen den liburua delako eta ez delako denbora asko behar istorio bat edo b

Pijama marradunez jantzitako mutikoa Izenburua: Pijama marradunez jantzitako mutikoa Egilea: John Boyne Argitaletxea: Alberdania Urtea: 2007 Bruno, liburu honetako pertsonaia,  9 urteko mutikoa da. Berlinen bizi da eta bizitza normal bat du bertan. Auschwitz-era joan behar den arte. Aitaren lan kontuengatik doa herrialde berri honetara bere aita, kontzentrazio esparru baten zuzendaria delako. Ez zaio bizitza berria gustatuko, bertan ez dagoelako umerik eta aspertu egingo delako. Baina egun batean, bere logelako leihotik begira dagoela, urrunean hesi bat dagoela ikusiko du. Eta hesiaren beste aldean umeak eta nagusiak daudela ohartuko da. Brunori, abenturak gustatzen zaizkio, eta horregatik, bertara gerturatzen hasiko da. Inori ezer esan gabe. Bertatik buelta bat eman eta gero, etxera bueltatzea pentsatzen du. Baina momentu horretan, Shmuel ikusiko du. Bere adineko mutil bat da. Bruno pozik jartzen da, berarekin jolasteko laguna izan ahal delako. Ondorioz, lagunak eging

Izenburua: Rodrick-en legea. Egilea: Jeff Kinney Argitaletxea: Alberdania. Bilduma: Gizajo baten egunkaria. Liburu hau eguneroko bat balitz bezala adierazten da istorioa. Eguneroko hau idazten duen pertsona Greg da, eta berarekin batera pertsonaia garrantzitsuenak bere anaia Rodrick, bere ama eta aita, eta Rowley, bere lagunik onena, dira. Greg pertsona nahiko txiki eta alferra da. Berari mundu honetan gehien gustatzen zaiona etxean geratzea da, bideojokoetan jolasten. Uda amaitu berri da eta Greg-ek lehenbailehen ahaztu nahiko luke udako hiru hilabeteetan bizi izandako amets gaiztoa, bereziki gertaera bat. Izan ere, bere aitak igerileku batean bere izena emango du, nazkatuta dagoelako uda guztiak telebista ikusten igarotzen duelako. Eta hori gutxi balitz, igerilekuko umeek Greg ez dute bakean utziko; berak hori saihesteko, udaren zati handi bat komun baten barruan igaroko du. Uda amaitu eta ikasturte berri bat dator, Greg-ek bere eskuan duen guztia egingo du

Egilea: Agustín Fernández Paz Izenburua: Elurte amaiezina Argitaletxea:  Elkar                   Urtea: 2015                                                                                                                                                   Bost lagunez osatutako idazle kuadrilla batek, telebistarako beldurrezko gidoi bat sortze dauka helburu, eta horretarako basoan ondo isolatuta dagoen hotel batera joatea erabaki du. Baina egun gutxitara elurte bat hurbilduko zaie eta bertatik ezin irten geldituko dira. Bertan daudela, bakoitzak beldurrezko istorioak asmatzea iruditzen zaie ideiarik onena, lanerako laguntza bezala. Baina zergatik ez kontatu hotelean bertan  denbora gutxira azalduko zaien beldurrezko benetako istorioa?             Egia esan nik uste nuena baino gustukoago izan dut liburu hau. Esan daiteke idazleak, zu, istorio barrura sartzeko ahalegin gutxi egin behar dituela, eta behin barruan zaudela, irakurketa oso arina egiten dela. Liburuari jarriko

Izenburua: Ezekiel Nora Ezean Idazlea: Jasone Osoro Argitaletxea: Elkar Saila: Taupadak Azaleko irudia: Unai Arana Sailaren diseinua: Unai Arana Ezekiel 15 urteko nerabe bat da, ama eta arreba Mariarekin bizi dena. Orain artean, Ezekielek ez du aitaren berririk izan. Eta nerabe orok bezala, burua bere gauzetarako du soilik, harengan soilik pentsatzen du, eta etxean ahalik eta denbora gutxien egotea. Momentuz, Ezekielek bere bizitza; egunerokoa, normaltasunez jarraituko du, momentu batean, ustekabean, gauza harrigarri bat gertatu arte. Egunero lez, eskolara joango da,  eta eskolatik bueltan, aitarekin egingo du topo.  Hark, beste emazte bat duela esango dio eta baita harekin  alaba bat, esan dionez, lana dela eta, herrira bueltatuko dira bizitzera. Orain artean, Elena dabil Ezekieletaz maitemindua, eta gutxi bada ere, Ezekieli ere hura gustatzen zaio. Baina bat-batean, Elena gustatzeaz gain, beste neskatila bat gustatzen hasiko zaio, Nora; aitaren “alaba”. Z

VANIA INDARTSUAREN ABENTURAK            VANIA INDARTSUAREN ABENTURAK Liburua: Vania indartsuaren abenturak                               Argitaletxea:sm argitaletxea Idazlea: Otfried Preussler Urtea: 1990 Errusia santuan, Vasili Grigorevich izeneko nekazari bat bizi da, hiru semeren aita: Gricha, Sacha eta Vania, alegia. Gricha eta Sacha bi zaharrenak ziren, mutil zintzo eta langileak dira. Aitari etxean eta zoro zelaietan basoan eta ibaian lagunduko diote. Vania, ordea, familiako hirugarren semea, alfer hutsa da eta indartsua, baina ez dio aitari  inoiz lagunduko, ez baitaki lana zer den ere. Neguaren amaieran Vaniak 17 urte bete ditu eta familia guztiak bere urteak ospatuko ditu, baina aitak Vaniari sorpresatxo bat emanik etxetik kanporatuko du eta alferkeriak uzten dituenean etxera bueltatuko zela esan dio. Horretarako aitak Vaniari bidaia bat egitea proposatu dio, gizon bat bilakatzeko eta alfer bat ez izateko. Vania erdi negarrez eta bere aitar

OHAR KRITIKOA IZENBURUA: New York New York EGILEA: Gotzon Garate ARGITALETXEA: Elkar URTEA:1988 Gotzon Garatek hamazortzi urtetan New Yorken emango du udaldia, berarentzat New York hiri kilikagarri bat baita, munduko bost bazterretatik itsatsitako kultura, arraza guztietako jendea eta hamaika bizimodu harrigarri ikusiko ditu.  Berak ez dakiena zera da, bertan ez daudela uste bezalako pertsonak,  eta pertsona bakoitzak barruan alde beltz bat duela konturatuko da. Bertan New York zer arriskutsua den konturatuko da, eta behin ilunduz gero etxean gelditzea hoberena dela ondorioztatuko du, hilketak , drogazaleak, prostitutak, gangsterrak, eta hainbat jende bihotz oneko eta zabala aurkituko ditu pertsonaia papera edukiko dituztenak. Zer gertatuko ote da New Yorken, Euskal Herrian gertatzen ez dena? Horrelako gai beldurgarriak aztertzen dira, gure gizartean tratatzen ez diren gaiak adibidez bortxaketak, mespretxua, homofobia….irakurlearen ahotan jarriz eta hura zergatik

Egilea : Toti Martínez de Lezea Marrazkiak : Ivàn Landa Liburuaren iritzia : Nur eta altxorren kutxa                                    Argitaletxea : Elkar                                                                                                                                     Liburu honetako protagonista Nur da. Uda da eta Nur surf kanpamentu batera joango da, hainbat lagun egin ditu. Nur eta bere lagunak hondartzatik abiatuta, Ogoñoko lurmuturreraino, hondartzaren amaieraraino, joango dira. Nurrek beti jakin nahi du zer dagoen punta horren beste aldean: munstroak, krokodiloak, medusak, pirañak, lamiaren bat… altxorren bat agian? Han dagoen kobazuloan sartu eta gero ur putzu bat aurkitzen dute Nur eta bere lagunek. Zer  izango ote da urez beteriz dagoen putzu hori? Zer egongo ote da putzu horren azpian? Niri asko gustatu zait liburu h